UCHWAŁA NR XII/53/07

RADY GMINY JAŚWIŁY

z dnia 28 grudnia 2007 r.

o przyjęciu Programu Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły

Na podstawie art. 6 i 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 214, poz. 1806, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 116, poz. 1203, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218) uchwala się co następuje:

§ 1. Przyjmuje się Program Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały zleca się Wójtowi Gminy Jaświły.

§ 3. Traci moc uchwała Nr XIX/98/04 Rady Gminy Jaświły z dnia 31 grudnia 2004 r. o przyjęciu Programu Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły.

§ 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady

Bogusław Rutkowski

Załącznik

do uchwały Nr XII/53/07

Rady Gminy Jaświły

z dnia 28 grudnia 2007 r.

PROGRAM ROZWOJU LOKALNEGO

GMINY JAŚWIŁY

Wstęp

Głównym celem polityki strukturalnej Unii Europejskiej jest zwiększenie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w państwach będących jej członkami. Oznacza to dążenie do zmniejszenia różnic w rozwoju między poszczególnymi regionami UE.

Polityka spójności UE będzie skoncentrowana w latach 2007-2013 wokół trzech celów:

Cel 1 – Konwergencja – zorientowany na obszary o niskim poziomie rozwoju społecznoekonomicznego (do tego celu została zakwalifikowana całość terytorium Polski)

Cel 2 – Konkurencja regionalna i zatrudnienie

Cel 3 – Europejska Współpraca Terytorialna (współpraca transnarodowa, transgraniczna i międzyregionalna)

Środki wspólnotowe przeznaczone na realizację polityki spójności w latach 2007-2013 to przede wszystkim Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny i Fundusz Spójności. Działania dotyczące sektorów rolnictwa oraz rybołówstwa zostały wyłączone z zakresu interwencji instrumentów finansowych polityki spójności.

Podstawą interwencji finansowej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej będzie rozporządzenie w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich, a w ramach Wspólnej Polityki Rybackiej – rozporządzenie w sprawie Europejskiego Funduszu Rybackiego.

Dokumentem strategicznym określającym cele i priorytety w obszarze rozwoju społeczno-gospodarczego Polski oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewnić jest Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK).

SRK jest podstawową przesłanką dla Narodowej Strategii Spójności 2007-2013 Krajowego Planu Strategicznego dla Obszarów Wiejskich i Strategii Rozwoju Rybołówstwa oraz wynikających z nich programów operacyjnych.

Narodowa Strategia Spójności 2007-2013

Narodowa Strategia Spójności (NSS) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–13.

Celem strategicznym Narodowej Strategii Spójności jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej Polski w ramach Unii Europejskiej i wewnątrz kraju.

Obok celu strategicznego NSS zakłada realizację celów szczegółowych, wynikających z wyzwań Strategii Lizbońskiej, Strategicznych Wytycznych Wspólnoty oraz wniosków wynikających z analizy słabych i mocnych stron polskiej gospodarki, a także stojących przed nią szans i zagrożeń, tj.:

- tworzenie warunków dla utrzymania trwałego i wysokiego tempa wzrostu gospodarczego;

- wzrost zatrudnienia poprzez rozwój kapitału ludzkiego oraz społecznego;

- podniesienie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw w tym szczególnie sektora usług;

- budowa i modernizacja infrastruktury technicznej, mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski i jej regionów;

- wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej;

- rozwój obszarów wiejskich.

NSS będzie realizowana przy pomocy Programów Operacyjnych (PO), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), zarządzanych przez Samorządy poszczególnych województw.

- 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO)

- Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej

- Program Operacyjny Infrastruktura i środowisko

- Program Operacyjny Kapitał ludzki

- Program Operacyjny Konkurencyjna gospodarka

- Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej

- Program Operacyjny Pomoc techniczna.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego

Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013 wskazuje cele rozwoju wypływające bezpośrednio ze Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku skorelowane z założeniami strategicznych dokumentów szczebla krajowego.

Głównym celem RPO Województwa Podlaskiego jest zwiększenie tempa wzrostu gospodarczego w celu tworzenia nowych miejsc pracy przy poszanowaniu i zachowaniu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego regionu.

Cel główny i będące jego pochodną cele szczegółowe będą realizowane poprzez następujące priorytety i działania:

PRIORYTET I: Wzrost innowacyjności i wspieranie przedsiębiorczości w regionie:

Działania 1.1. Tworzenie warunków dla rozwoju innowacyjności i inwestycji.

Działanie 1.2. Region atrakcyjny inwestycjom.

Działanie 1.3. Wsparcie instytucji otoczenia biznesu.

Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw.

PRIORYTET II: Rozwój infrastruktury transportowej

Działanie 2.1. Rozwój transportu drogowego.

Działanie 2.2. Rozwój transportu lotniczego.

Działanie 2.3. Rozwój transportu publicznego.

Działanie 2.4. Rozwój transportu kolejowego.

PRIORYTET III: Rozwój turystyki.

Działanie 3.1. Rozwój atrakcyjności turystycznej regionu.

Działanie 3.2. Wsparcie inwestycyjne przedsiębiorstw z branży turystycznej.

PRIORYTET IV: Społeczeństwo informacyjne.

PRIORYTET V: Rozwój infrastruktury ochrony środowiska.

Działanie 5.1. Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska.

Działanie 5.2. Rozwój lokalnej infrastruktury ochrony środowiska.

PRIORYTET VI: Rozwój infrastruktury społecznej.

Działanie 6.1. Rozwój infrastruktury z zakresu edukacji.

Działanie 6.2. Rozwój infrastruktury z zakresu opieki zdrowotnej.

Działanie 6.3. Infrastruktura z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa historycznego i kulturowego.

PRIORYTET VII: Pomoc techniczna.

Działanie 7.1. Wsparcie procesu wdrożenia Regionalnego Programu Operacyjnego

Działanie 7.2. Działania informacyjne i promocyjne.

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej

Celem głównym PO Rozwój Polski Wschodniej jest przyspieszenie tempa rozwoju społeczno–gospodarczego Polski Wschodniej (tj. województw: lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko–mazurskiego). Cel ten nawiązuje do Programu Rządu „Solidarne Państwo” i wynika ze formułowanych w perspektywie średniookresowej celów Strategii Rozwoju Kraju 2007 – 2015 oraz jest zgodny z celem NSRO 2007 – 2013, którym jest „przyśpieszenie rozwoju społeczno – gospodarczego Polski, wzrost zatrudnienia oraz zwiększenie spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej z krajami Unii Europejskiej.”

Program ma finansować projekty wspierające rozwój miast wojewódzkich i powiatowych Polski Wschodniej oraz duże projekty sieciowe z zakresu międzywojewódzkich sieci drogowych, a także rozwój przedsiębiorczości.

Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej

W okresie programowym 2007-2013 współpraca w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i międzyregionalnym promowana będzie w ramach odrębnego, nowego Celu 3 polityki spójności Unii Europejskiej – Europejska Współpraca Terytorialna. Przewiduje się realizację następujących programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej z udziałem Polski:

- współpraca transgraniczna

- współpraca transnarodowa

- program współpracy międzyregionalnej obejmujący całe terytorium UE.

Na granicach zewnętrznych UE współpraca transgraniczna z krajami partnerskimi będzie

wspierana ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa. W ramach tego instrumentu z udziałem Polski realizowane będą programy współpracy transgranicznej z Ukrainą, Białorusią i Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej.

Krajowy Plan Strategiczny

Krajowy Plan Strategiczny określa priorytety i kierunki rozwoju obszarów wiejskich w Polsce w odniesieniu do priorytetów wspólnotowych. Założenia Krajowego Planu Strategicznego będą realizowane w Polsce w ramach jednego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. Program ten będzie wdrażany horyzontalnie, tj. w całym kraju, uwzględniając zróżnicowanie regionalne poprzez możliwość zróżnicowania kryteriów dostępu, przestrzenne zróżnicowanie wynikające ze specyfiki działań, w tym przede wszystkim poprzez wydzielenie obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania, obszarów szczególnie narażonych na zanieczyszczenia azotanami ze źródeł rolniczych, obszary objęte siecią Natura 2000. Ważnym elementem regionalizacji wdrażania działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich będzie również wdrażanie pewnych instrumentów przez jednostki samorządu terytorialnego (Urzędy Marszałkowskie) oraz realizowanie podejścia Leader przez Lokalne Grupy Działania, w skład których również wejdą przedstawiciele regionów i społeczności lokalnych.

Na podstawie analizy zostaną zaprogramowane szczegółowe instrumenty wsparcia w układzie czterech osi:

- Oś 1: Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego

- Oś 2: Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich

- Oś 3: Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej

- Oś 4: Leader

LEADER jest podejściem do rozwoju obszarów wiejskich, polegającym na oddolnym opracowaniu przez lokalną społeczność wiejską lokalnej strategii rozwoju obszarów wiejskich oraz realizacji wynikających z niej innowacyjnych projektów łączących zasoby, wiedzę i umiejętności przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego. Przedstawiciele ci tworzą tzw. Lokalną Grupę Działania (LGD) – partnerstwo międzysektorowe, które wybiera projekty, a ich realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii.

Na terenie gminy Jaświły działa Lokalna Grupa Działania „Fundacja Biebrzańska”.

Członkowie LGD Fundacja Biebrzańska opracowali „Zintegrowaną Strategię Rozwoju Obszarów Wiejskich Lokalnej Grupy Działania.

Cele strategiczne zawarte w strategii to:

- Wysokie walory środowiska przyrodniczego i kulturowego terenów wiejskich;

- Rozwinięta infrastruktura usług turystycznych i wypromowany produkt turystyczny;

- Rękodzieło i folklor żywą tradycją regionu;

- Zorganizowane wspólnoty lokalne z umiejętnością współpracy na rzecz lokalnego środowiska

- Zróżnicowana działalność gospodarcza na terenach wiejskich.

Plan Rozwoju Lokalnego

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły został opracowany zgodnie z założeniami

następujących dokumentów:

- Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015

- Strategia Rozwoju Województwa Podlaskiego do 2020 roku,

- Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2007-2013,

W Planie Rozwoju Lokalnego została przeprowadzona analiza sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Jaświły, następnie zostały przedstawione priorytety rozwoju oraz zadania, które realizuje gmina i jej jednostki lub w realizacji których gmina jest partnerem.

Celem głównym Programu Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły na lata 2007-2013 jest poprawa poziomu życia mieszkańców poprzez zrównoważony rozwój.

Priorytety rozwoju Gminy Jaświły zostały przedstawione w szerokim aspekcie, natomiast zadania przedstawione w niniejszym planie dotyczą przede wszystkim zadań własnych gminy lub takich działań, w których realizacji gmina bierze znaczący udział.

Realizacja zadań zawartych w Planie Rozwoju Lokalnego zależy od wielu czynników a m.in. od zasobów finansowych gminy, od akceptacji zgłaszanych projektów przez Komitet Sterujący, od możliwości dofinansowania przedsięwzięć ze źródeł innych niż fundusze europejskie.

Dokument ten będzie modyfikowany i wzbogacany w przyszłości w miarę zaistniałych potrzeb poprzez aneksy zatwierdzone przez Radę Gminy Jaświły.

I. Obszar i czas realizacji Programu Rozwoju Lokalnego.

Obszar realizacji Programu Rozwoju Lokalnego obejmuje swym zasięgiem teren Gminy Jaświły.

Czas realizacji Programu Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły obejmuje lata 2007-2013.

Program Rozwoju Lokalnego przedstawia sytuację społeczno-gospodarczą Gminy. Formułuje on określone priorytety, cele i zadania zmierzające do rozwiązywania określonych problemów. Szacuje wartość zadań i źródła ich finansowania oraz wskazuje czas realizacji.

II. Sytuacja społeczno – gospodarcza gminy Jaświły.

1. Położenie, powierzchnia, ludność.

Gmina Jaświły położona jest w powiecie monieckim, w województwie podlaskim, w odległości ok. 50 km na północ od Białegostoku i graniczy z następującymi gminami: Mońki, Goniądz, Sztabin, Suchowola, Korycin i Jasionówka.

Północną część gminy zajmuje dolina rzeki Biebrzy wraz z jej rozległymi obszarami bagiennymi, ciągnącymi się aż pod Woznawieś położoną na terenie gminy Rajgród. Obecnie na tych terenach mocą rozporządzenia Rady Ministrów z 9 września 1993 roku istnieje Biebrzański Park Narodowy, którego nadrzędnym celem jest ochrona największego i najbardziej naturalnego kompleksu torfowisk w środkowej Europie.

Wschodnią granicę gminy stanowi rzeka Brzozówka, która jest jednym z większych dopływów Biebrzy.

Przez południowo wschodnią część gminy przepływa rzeka Nereśl, która toczy swe wody poprzez jezioro Zygmunta Augusta - do rzeki Narew i wpada do niej w okolicach Tykocina.

Gmina Jaświły położona jest pomiędzy następującymi drogami:

Suwałki - Augustów - Białystok i drogą Białystok - Mońki - Grajewo - Ełk - Gołdap - do Obwodu Kaliningradzkiego należącego do Rosji.

Mężenin - Osowiec - Dolistowo Stare - Suchowola - Dąbrowa Białostocka - do Grodna znajdującego się na Białorusi i drogą Knyszyn - Korycin.

Powierzchnia gminy w granicach administracyjnych wynosi 175,4 km², co stanowi 0,87% powierzchni województwa podlaskiego i 12,7% obszaru powiatu monieckiego.

Gmina podzielona jest na 24 sołectwa (22 miejscowości) i liczy 5 737mieszkańców.

Ludność gminy stanowi 0,48% ludności województwa podlaskiego i 13,4% ludności powiatu monieckiego. Gęstość zaludnienia na obszarze gminy wynosi 32,7 osoby na 1 km².

Środowisko przyrodnicze Gminy nie jest zdegradowane. Gmina jest bogata w wody, na które składa się rzeka Biebrza z jej dopływami.

Najcenniejszym obszarem przyrodniczym jest obszar doliny Biebrzy położony w otulinie Biebrzańskiego Parku Narodowego.

Liczba ludności gminy wskazuje od szeregu lat tendencję spadkową.

Przyrost naturalny w gminie w ostatnich latach jest ujemny, o spadku zaludnienia decyduje również ujemne saldo migracji.

Niepokojącym zjawiskiem w zakresie demografii jest starzenie się ludności. W latach 1989 - 1998 udział ludności poprodukcyjnej w gminie wzrósł z 21,2 % w 1988r. do 22,1 % w roku 1998, przy wzroście udziału dzieci i młodzieży do 17 lat z 27,2 % w roku 1988 do 27,4 % w 1998 r.

Głównym źródłem utrzymania jest praca w rolnictwie, z którego utrzymuje się 85,3 % ogółu ludności, ale oprócz gospodarstw rolnych istnieje drobna działalność gospodarcza. Przeważają firmy handlowe i budowlane.

Statystyka mieszkańców wg wieku i płci w 2006 r. (stan w dniu 31 grudnia 2006 r.)

Statystyka mieszkańców wg miejscowości w 2007 r. (stan w dniu 21 listopada 2007 r.)

2. Środowisko przyrodnicze.

W strukturze obszaru gminy Jaświły istotną rolę odgrywają jej przyrodnicze struktury funkcjonalno - przestrzenne tworzące tzw. system ekologiczny Gminy.

Do głównych obszarów (struktur) systemu ekologicznego Gminy należą:

1) doliny rzek, a w tym:

a) dolina rzeki Biebrzy jako element wielkoprzestrzenny tworzący układ powiązań przyrodniczych o znaczeniu ponadregionalnym (K.E.S.O.CH) i funkcjach:

ekologicznej, bioklimatycznej, dydaktyczno - naukowej, krajobrazowej, turystycznej i gospodarczej.

b) dolina rzeki Brzozówka - wielkoprzestrzenny element systemu przyrodniczego o znaczeniu regionalnym i funkcjach: ekologicznej, krajobrazowej i gospodarczej.

c) dolina rzeki Biebły i innych mniejszych cieków wodnych jako elementy drobnoprzestrzenne systemu przyrodniczego Gminy o znaczeniu lokalnym i funkcjach: ekologicznych, krajobrazowych i gospodarczych.

2) Wszystkie kompleksy leśne jako istotne elementy systemu przyrodniczego Gminy o znaczeniu lokalnym i funkcjach ekologicznych, gospodarczych i krajobrazowych. W większości lasy te w powiązaniu z ciągami ekologicznymi ekosystemu dolin rzecznych zachowują układ ciągłości przestrzennej systemu.

3) Elementami wspomagającymi i współdziałającymi w zakresie funkcjonowania systemu ekologicznego Gminy są tereny otwarte o charakterze rolno - osadniczym, głównie tereny upraw polowych i zieleni towarzyszącej osadnictwu ze szczególną funkcją wsi Jaświły.

4) Podstawowym warunkiem rozwoju gospodarczego i zagospodarowania przestrzennego Gminy jest zachowanie walorów w/w struktur środowiska przyrodniczego z jednoczesnym zapewnieniem możliwości jego właściwego funkcjonowania.

W związku z powyższym obszary systemu ekologicznego (strefy ekologicznej) Gminy podlegać powinny ochronie przed degradacją, głównie sanitarną.

5) Wszystkie pozostałe obszary tj. poza systemem przyrodniczym (terenami otwartymi) posiadają warunki abiotyczne do rozwoju różnych form osadnictwa i zabudowy. Przy czym należy podkreślić, że są to zarazem obszary o podstawowych wartościach rolniczej przestrzeni produkcyjnej stwarzających odpowiednie warunki do rozwoju określonych form gospodarki żywnościowej.

Najcenniejszym obiektem przyrodniczym gminy jest unikatowy na skalę europejską Biebrzański Park Krajobrazowy. Stanowi on jedyny w tej części kontynentu naturalny obszar bagienny. To, że udało się go zachować w niezmienionym stanie zawdzięczamy wieloletnim staraniom przyrodników i ekologów, które doprowadziły do zaniechania niszczących działań melioracyjnych. Ukoronowaniem było utworzenie w tym miejscu początku parku krajobrazowego, a następnie w 1993 roku – największego w Polsce parku narodowego.

Tak duży i unikatowy naturalny kompleks torfowisk położony nad malowniczo meandrującą rzeką posiada nadzwyczajne walory krajobrazowe, inspirujące nie tylko artystów, fotografików, malarzy ale również spragnionych wrażeń turystów. Stanowi on ostoje wielu rzadkich gatunków fauny i flory. Od wieków zamieszkują tu: bobry, łosie, wydry, borsuki, lisy, jenoty, wilki, łasice, gronostaje. Bagna Biebrzańskie to przede wszystkim jednak królestwo ptaków. Żyje tu ich ponad 200 gatunków. Najrzadsze to orzeł bielik, orlik grubodzioby, bocian czarny, wodniczka oraz stanowiący symbol Biebrzańskiego Parku Narodowego – batalion. W korycie meandrującej Biebrzy, jej dopływach oraz starorzeczach żyje także kilkadziesiąt gatunków ryb i innych zwierząt wodnych.

O walorach tych terenów decyduje również bogactwo flory. To właśnie nad Biebrzą można wciąż spotkać rzadkie i ginące gatunki roślin, np. brzozę niską, wierzbę lapońską, wierzbę borówkolistną, skalnicę torfowiskową czy gnidosza królewskiego.

Klimat gminy Jaświły jest taki, jak całego województwa podlaskiego. Charakteryzuje się on kontynentalizmem, tj. długą zimą, najkrótszym w Polsce okresem wegetacyjnym i najniższą średnią temperaturą roczną – ok. 7,5 °C. Sumy opadów rocznych również nie odbiegają od średnich wartości dla województwa i wahają się od 500 mm do 600 mm.

Identyfikacja problemów:

- brak pełnego systemu gospodarki wodno-ściekowej,

- niska świadomość ekologiczna społeczeństwa,

- kolizje ciągów infrastrukturalnych z obszarami cennymi przyrodniczo

3. Infrastruktura techniczna.

Komunikacja drogowa

W gminie Jaświły sieć dróg stanowią:

Droga wojewódzka Nr 670 Osowiec – Dąbrowa Białostocka –Nowy Dwór – granica państwa

Drogi powiatowe:

Drogi gminne:

Identyfikacja problemów:

- zły stan nawierzchni drogi wojewódzkiej i dróg powiatowych,

- duża ilość nieutwardzonych dróg gminnych, utrudniony dojazd do gospodarstw i pól,

- utrudniony dojazd do potencjalnych terenów inwestycyjnych.

Telekomunikacja

W ostatnich latach gmina Jaświły charakteryzowała się szybkim rozwojem telekomunikacji, zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym. Obecnie mieszkańcy posiadają dostęp do automatycznych połączeń międzymiastowych i międzynarodowych, z jednoczesną poprawą ich jakości poprzez wprowadzenie światłowodów i central cyfrowych.

Głównym dostawca usług telekomunikacyjnych jest Telekomunikacja Polska S.A oferująca stacjonarne usługi telekomunikacyjne. Poza tradycyjną siecią telekomunikacyjną dynamicznie rozwinęła się łączność za pomocą telefonii komórkowej, obsługiwana przez operatorów ORANGE, ERA GSM, PLUS GSM. Sieci te pokrywają prawie cały obszar gminy. Niedostateczny zasięg występuje przy dużych nierównościach terenu i na obszarach leśnych.

Brak jest szerokopasmowych łączy szkieletowych umożliwiających stały dostąp do internetu. W ramach oferty TP S.A. możliwe jest połączenie do internetu za pomocąneostrady lub modemu działającego na linii telefonicznej.

Identyfikacja problemów:

- brak na terenie gminy szkieletowej sieci światłowodowej,

- brak możliwości połączenia z internetem na części obszaru gminy.

Zaopatrzenie w gaz ziemny

Obszar Gminy Jaświły nie jest zgazyfikowany. Brak jest gazociągu, który mógłby dostarczać gaz ziemny. Gaz ziemny zalicza się również do paliw przyjaznych środowisku i w przypadku doprowadzenie gazociągu na obszar gminy, przewiduje się znaczne zmiany w strukturze wykorzystania paliw. W przypadku budowy gazociągu z Białegostoku w kierunku Augustowa możliwe będzie podłączenie do sieci części obszaru gminy.

Zaopatrzenie w wodę, odprowadzanie i oczyszczanie ścieków

Zaopatrzenie w wodę wsi odbywa się z trzech ujęć i stacji wodociągowych, stanowiących własność Gminy Jaświły, a eksploatowanych przez Wojewódzki Zakład Konserwacji Urządzeń Melioracyjnych z siedzibą w Białymstoku, ul. Usługowa 6, znajdujących się w miejscowościach:

- Jaświły – zaopatruje w wodę miejscowości: Bagno, Bobrówka, Gurbicze, Jadeszki, Jaświły, Jaświłki, Mociesze, Moniuszki, Radzie, Romejki, Rutkowskie Duże, Rutkowskie Małe, Szaciły, Szpakowo i Starowola;

- Mikicin – zaopatruje w wodę miejscowości: Brzozowa I, Brzozowa II, Dzięciołowo, Mikicin I, Mikicin II i Dolistowo Stare II;

- Dolistowo – zaopatruje w wodę miejscowości: Dolistowo Nowe, Dolistowo Stare I, Zabiele.

Łączna długość sieci wodociągowych wynosiła w 2006 r. 141km

Charakterystyka ujęć wody i stacji wodociągowych:

- Wodociąg wiejski Jaświły

Źródłem poboru wody jest ujęcie wody podziemne z otworów czwartorzędowych składające się z dwóch studni wierconych: SW –2 o głębokości 48 m i SW – 3 o głębokości 46 m i zatwierdzonych w kat. „B” o zasobach eksploatacyjnych ujęcia Q="51,6" m³/h przy depresji s="18,0" m. Obie studnie zlokalizowane są w obrębie działki stacji wodociągowej w Jaświłach. Urządzeniami do poboru i pomiaru wody są:

- pompa głębinowa typu G 60IX (SW-2),

- pompa głębinowa typu G 60VIII (SW-3),

Stacja pracuje w układzie dwustopniowego pompowania. Woda surowa z istniejących studni wierconych pobierana jest pompami głębinowymi i tłoczona do stacji uzdatniania.

Woda jest napowietrzona przy przepływie przez aspirator, a następnie poddana jednostopniowej filtracji na filtrach pośpiesznych ciśnieniowych wypełnionych złożami kwarcowymi. Uzdatniona woda kierowana jest do zbiorników wyrównawczych o pojemności całkowitej 300m³, a następnie zestawem pompowym II stopnia tłoczona do odbiorców z wydajnością 72m³/h. Napowietrzona woda kierowana jest na 2 równoległe filtry piaskowe. Stacja wodociągowa jest w pełni zautomatyzowana.

Wodociąg wiejski Dolistowo

Źródłem poboru jest ujęcie wody podziemnej z utworów czwartorzędowych składające się z dwóch studni wierconych: SW-1 o głębokości 51 m i wydajności eksploatacyjnej Q="22" m³/h przy depresji s="27,5" m i SW-2 o głębokości 45 m i Q="45" m³/h przy s="28,0" m.

Zatwierdzone zasoby w kat. „B” ujęcia dwutorowego wynoszą Q="45" m³/h przy s="28,0" m.

Studnia SW-2 zlokalizowana jest na terenie stacji wodociągowej, a SW-1 na odrębnej działce. Urządzeniami do poboru, uzdatniania i pomiaru wody są:

- pompa głębinowa G.B.O. 09(SW-1),

- pompa głębinowa UBA-2a-H-VI (SW-2),

- 2 hydrofory o pój. 3500 l każdy,

- 4 odżelaziacze f1200 mm,

- sprężarka typu 3JW-60,

Stacja wodociągowa pracuje w układzie jednostopniowego pompowania.

Wodociąg wiejski Mikicin

Ujęcie wód podziemnych z utworów czwartorzędowych składa się z dwóch studni wierconych: SW-1 o głębokości 60 m i SW-2 o głębokości 57 m i zatwierdzonych zasobach ujęcia w kat. „B" - Q="109" m³/h przy depresji s="8,6" -8,7 m. Urządzeniami do poboru, uzdatniania i pomiaru wody są:

- pompa głębinowa typu GBA. 2.12 szt. 2,

- hydrofor o pojemności 2000 l,

- 2 odżelaziacze f1800 mm,

- sprężarka typu 3JW.-60,

- chlorator C-52,

- wodomierz śrubowy MZ-80,

- wodomierz sprzężony 80/30 mm.

Stacja wodociągowa pracuje w układzie jednostopniowego pompowania.

Gospodarka ściekowa na terenie miejscowości gminnej Jaświły uległa znacznej poprawie po oddaniu do eksploatacji oczyszczalni ścieków i kanalizacji sanitarnej, z której korzysta około ponad 90 % mieszkańców tej miejscowości. Wybudowanie kanalizacji sanitarnej w Dolistowie Starym, Dolistowie Nowym oraz w Zabielu z włączeniem ścieków do oczyszczalni rozwiązuje problem gospodarki ściekowej w tych wsiach, co jest bardzo ważne, gdyż znajdują się one w obszarze otuliny Biebrzańskiego Parku Narodowego. Stanowi to atut rozwoju tych miejscowości.

Długość kanałów sanitarnych w Jaświłach wynosi 3,2 km i podłączono do nich 85 budynków mieszkalnych o 110 mieszkaniach ok. 65,0% ogółu mieszkań wsi. W Dolistowie Nowym i Dolistowie Starym wykonano 5,0 km kanałów sanitarnych grawitacyjnych, 5 przepompowni ścieków typu METALCHEM i 1,9 km kanału tłocznego. Do kanalizacji podłączono 125 budynków mieszkalnych o 140 mieszkaniach tj. 58,3% ogółu mieszkań w tych wsiach. W Zabielu wykonano 2,1 km kanałów sanitarnych grawitacyjnych, 1 przepompownię oraz 2 km kanału tłocznego. Do kanalizacji podłączono 82 budynki mieszkalne.

Na pozostałym terenie Gminy ścieki gromadzone w zbiornikach, które często nie są szczelne, mogą powodować negatywny wpływ na środowisko w postaci skażenia gleby, wody, zwłaszcza gruntowej, powietrza.

Zważywszy, że w Gminie zwodociągowanych jest 100% miejscowości, a skanalizowano 16%, problem oprowadzenia i oczyszczenia ścieków w miejscowościach nieskanalizowanych jest sprawą ważną i pilną, gdyż obniża to standard życia mieszkańców i stanowi barierę rozwoju tych wsi.

Identyfikacja problemów:

- braki w zakresie sieci kanalizacyjnej,

- konieczność modernizacji i rozbudowy istniejącej oczyszczalni ścieków,

- konieczność budowy przydomowych oczyszczalni ścieków na terenach o luźnej zabudowie.

Gospodarka odpadami stałymi

Gminne wysypisko odpadów stałych, eksploatowane od 1987 roku, położone jest na gruntach wsi Jaświły i znajduje się częściowo w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody stacji wodociągowej Jaświły.

Wysypisko zajmuje powierzchnię 0,4 ha i jest ogrodzone. Posiada komorę składowania bez uszczelniania dna i mogilnik. Wypełnienie wysypiska wynosi około 60% jego całkowitej pojemności.

Strefa uciążliwości sanitarnej wokół wysypiska ustalona w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Jaświły wynosi 500 m. W obszarze strefy występuje ograniczenie upraw warzyw, plantacji truskawek jak i pozyskiwania runa leśnego, które byłoby spożywane w stanie surowym. Nie można lokalizować budynków mieszkalnych i urządzeń rekreacyjnych.

Eksploatacją wysypiska zajmuje się Urząd Gminy w Jaświłach. Brak jest stałego dozoru. Odpady są wywożone na wysypisko przez Zakład komunalny BIOM. Nagromadzone odpady są rozplantowywane i przysypywane ziemią w miarę potrzeb.

Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest od 2005 roku przez „BIOM” Sp. z o.o. z siedzibą w Dolistowie Starym 144. 76 % mieszkańców objęta jest zorganizowaną zbiórką odpadów. Odpady zbiera się z rozróżnieniem na: makulaturę, szkło, folię oraz metalowe puszki.

Wśród odpadów komunalnych część stanowią odpady niebezpieczne dla człowieka i organizmów żywych. Należą do nich: opakowania po środkach ochrony roślin z resztkami produktów toksycznych, opakowania po farbach, lakierach, przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie, lampy itd. Problem stanowią również odpady zawierające azbest, dla których obecnie jedyną formą unieszkodliwiania jest składowanie.

Zwierzęta padłe w gospodarstwach rolnych odbierane są od rolników przez specjalistyczną fimę, która prowadzi utylizację.

Upowszechnia sięzbiórka i przetwarzanie odpadów niebezpiecznych poużytkowych: olejów przepracowanych, akumulatorów ołowiowych i świetlówek. Jednak w stosunku do możliwości odbiorców i wymagań ochrony środowiska stanowi to znikomy procent wytworzonych odpadów i nadal niedostateczny poziom przetwórstwa. Jednak poważniejszym problemem jest odzysk tego typu odpadów niebezpiecznych z masy odpadów komunalnych

Identyfikacja problemów:

- brak nowoczesnych wysypisk

- nierozwiązany problem utylizacji i składowania odpadów niebezpiecznych.

Turystyka

Gmina Jaświły stanowi obszar o wyjątkowych walorach ekologicznych i krajobrazowych. Północną część gminy obejmuje Biebrzański Park Narodowy, obejmujący dolinę rzeki Biebrza. Wschodnią granicę Gminy stanowi rzeka Brzozówka. Na walory środowiska składają się unikalne tereny bagienne, kompleksy leśne i czyste powietrze, co stwarza szansę dla rozwoju turystyki kwalifikowanej, krajoznawczej a także agroturystyki.

Na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego wyznaczono szlak wodny rzeką Biebrzą (130 km) oraz oznakowano 13 lądowych szlaków turystycznych (łączna długość ok. 400 km). Na kilku z nich wybudowano wieże i pomosty widokowe oraz położono kładki ułatwiające przejście po grząskim terenie.

Pole biwakowe w Dolistowie Starym posiada wiaty turystyczne. Istnieje możliwość skorzystania z wypożyczalni sprzętu wodnego. Z myślą o turystach właściciele gospodarstw agroturystycznych przygotowali w miejscowościach Dolistowo i Zabiele pokoje gościnne.

Największą grupę turystów stanowią obserwatorzy i miłośnicy ptaków z różnych krajów oraz uczniowie szkół podstawowych i średnich.

W 2006 roku zostało wybudowane zaplecze sanitarne wraz z parkingiem przy plaży w Dolistowie Starym. Do dyspozycji turystów są dwie sale kominkowe, sanitariaty oraz utwardzone miejsca parkingowe.

Z terenu gminy Jaświły do rejestru zabytków wpisano następujące obiekty:

a) we wsi Brzozowa - kościół par. pw. św. Jana Chrzciciela, mur - kam, 1859 -1869, dec. nr KL.WKZ - 5340/11 z 26 kwietnia 1999 r., nr rej. 700,

a) we wsi Mikicin:

- dwór, mur. 1847 r., dec. nr Kult.V-2b- 109-7-58 z dn. 12 stycznia 1958r., nr rej. 103,

- pozostałości parku, XVII w, dec. nr KL.WKZ-5340/13/84 z dn. 18 grudnia 1986r, nr rej. 574,

b) we wsi Dolistowo Stare:

- kościół par. pw. św. Wawrzyńca, mur. 1789 - 1791 r., dec. nr Kl. 111-1/206/66 z dn. 20 października 1966 r., nr rej. 201.

- kaplica cmentarna na cmentarzu rzymsko-katolickim mur. 1820, nr rej.: A-8 z 31 grudnia 1999 r.

Identyfikacja problemów:

- niski standard bazy turystycznej,

- sezonowy charakter oferty turystycznej,

- niedostateczna promocja walorów turystycznych Gminy.

Gospodarka Gminy Jaświły

Ważnym elementem rozwoju Gminy jest działalność gospodarcza. Pociąga ona za sobą rozbudowę infrastruktury i zmniejszenie bezrobocia.

W Gminie Jaświły rozwinęły się głównie: handel spożywczy i przemysłowy oraz usługi w zakresie napraw i budownictwa, a także przetwórstwo.

Na terenie Gminy dominuje sektor prywatny, w którym decydującą większość stanowią osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Istotnym faktem jest brak przedsiębiorstw państwowych i stosunkowo mały udział spółek handlowych.

Sektor produkcyjny jest więc oparty na działalności prywatnej małych przedsiębiorstw.

Identyfikacja problemów:

- mała konkurencyjność gospodarki Gminy oraz niski poziom innowacyjności w przedsiębiorstwach,

- brak terenów uzbrojonych pod działalność gospodarczą,

- niski poziom inwestycji,

- zły stan techniczny dróg i infrastruktury,

- niekorzystne trendy demograficzne,

- pozostawienie bez pracy znacznego odsetka osób aktywnych zawodowo,

- niski poziom PKB i dochód na jednego mieszkańca.

Rolnictwo

Gmina Jaświły to region o charakterze typowo rolniczym. Dominującymi gruntami w gminie są użytki rolne, które zajmują ogółem 15081 ha, co stanowi 86 % powierzchni gminy (w woj. podlaskim użytki rolne stanowią 59,7 %, a w powiecie monieckim 57,2 %). Na jednego mieszkańca przypada 2,62 ha użytków rolnych.

Gmina jest uboga w lasy, których powierzchnia wynosi zaledwie 7,8 % powierzchni Gminy (w województwie podlaskim lasy stanowią 29,3 % powierzchni, zaś w powiecie monieckim 20,5 %).

Podstawową formą własnością użytków rolnych jest gospodarka indywidualna, do której należy 98,7 % areału.

Rolnicza przestrzeń produkcyjna charakteryzuje się niską przeciętną jakością gleb i wysoką niestabilnością klimatu. W województwie podlaskim okres wegetacji jest średnio o 3 – 4 tygodnie krótszy niż w województwach południowych kraju. Do tak niekorzystnych warunków dostosowano kierunki produkcji rolniczej. W strukturze użytków rolnych bardzo mały jest udział sadów, natomiast duży jest udział łąk i pastwisk. Na terenie Gminy są bardzo dobre warunki do chowu bydła mlecznego i mięsnego.

W produkcji roślinnej przeważa uprawa roślin mało pracochłonnych, w tym głównie zbóż, ziemniaków i roślin przeznaczonych na paszę.

Czyste środowisko i tradycyjne formy upraw stwarzają szanse dla rolnictwa. Wzrost popytu na żywność produkowaną metodami ekologicznymi, na produkty wytworzone lokalnie, na agroturystykę, a także wsparcie UE w postaci programów rolno-środowiskowych stwarza rolnikom możliwości uzyskania dodatkowych dochodów, zmiany kierunku produkcji, a także modernizację gospodarstw.

Identyfikacja problemów:

- niski poziom wykształcenia i kwalifikacji rolników,

- niska opłacalność produkcji rolnej,

- niski poziom infrastruktury technicznej,

- mało miejsc pracy w sektorze pozarolniczym,

- mała ilość instytucji wspierających rozwój obszarów wiejskich i rynku rolnego,

- brak ofert kredytowych dostosowanych do potrzeb i możliwości działalności rolniczej i wiejskiej przedsiębiorczości.

Zasoby ludzkie i rynek pracy

Liczba ludności Gminy Jaświły wykazuje od szeregu lat tendencję spadkową.

Przyrost naturalny w Gminie w ostatnich latach jest ujemny, dodatkowo o spadku zaludnienia decyduje ujemne saldo migracji.

Niepokojącym zjawiskiem w zakresie demografii jest starzenie się ludności. W latach 1993-2003 udział ludności poprodukcyjnej w Gminie wzrósł z 21,2 % w 1993 r. do 22,1 % w 2003 roku, przy wzroście udziału dzieci i młodzieży do 17 lat z 27,2 % w roku 1993 do 27,4 % w 2003 r.

Ludność rolnicza stanowi w Gminie 85,3 % ogółu ludności, dlatego też głównym źródłem utrzymania jest praca w rolnictwie. W działach pozarolniczych zatrudnionych jest zaledwie 319 osób.

Wykształcenie ludności jest w Gminie nieco gorsze niż na terenach województwa podlaskiego.

Warunki mieszkaniowe ludności Gminy według wskaźnika ilości mieszkań na 1000 mieszkańców są gorsze niż w woj. podlaskim i powiecie monieckim ( w województwie 308,1, zaś w powiecie monieckim 281,4) ale posiadane mieszkania za to są większe (91,8 m²) niż w województwie podlaskim (64,5 m²) i w powiecie monieckim (76,4 m²).

Wielkość bezrobocia jak też jego struktura na przestrzeni lat 2000-2005 pozostawały na zbliżonym poziomie. W latach 2006-2007 systematycznie spadało. Na koniec września 2007 roku zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mońkach było 1359 bezrobotnych. Prawo do zasiłku dla bezrobotnych posiadało zaledwie 7,7 % ogółu zarejestrowanych. Co trzeci bezrobotny nie ukończył 24 roku życia, a ok. 30 % legitymuje się wykształceniem co najmniej średnim.

Stan bezrobotnych w gminie Jaświły (w 2007 r.) przedstawiał się następująco:

- liczba zarejestrowanych bezrobotnych 71

- % ogółu bezrobotnych (powiatu monieckiego) 5,1

Edukacja

W roku szkolnym 2006/2007 na terenie gminy Jaświły funkcjonowały:

• 3 szkoły podstawowe
• 1 gimnazjum

Szkoły łącznie kształcą 693 uczniów, z czego:

49 uczniów uczęszcza do Szkoły Podstawowej w Mikicinie;

119 uczniów uczęszcza do Szkoły Podstawowej w Dolistowie Starym I;

276 uczniów uczęszcza do Szkoły Podstawowej w Jaświłach;

249 uczniów uczęszcza do Gimnazjum w Jaświłach.

Istnieje pewna grupa osób uczących się, która dojeżdża do szkół autobusem szkolnym (499 uczniów). Są to dzieci uczęszczające do Szkoły Podstawowej w Dolistowie i Jaświłach oraz Gimnazjum w Jaświłach. Osobom tym zapewnia się możliwość korzystania ze świetlicy. Procent uczniów korzystających ze świetlicy w stosunku do liczby uczniów ogółem wynosi 84.

Kultura i dziedzictwo kulturowe

Działania w zakresie kultury na terenie Gminy Jaświły realizuje Gminny Ośrodek Kultury. Odpowiada on za organizację imprez kulturalnych i promocyjnych. Od kilku lat organizowane są Dni Jaświł pt. „A w niedzielę po kościele...” oraz festyn pt. „Pożegnanie lata – Lniane Abecadło” nad rzeką Biebrzą w Dolistowie Starym.

Gminny Ośrodek Kultury prowadzi koła zainteresowań i pracownie artystyczne. Dodatkowo skupia wokół siebie twórców ludowych i artystów zamieszkujących teren Gminy. Przy GOK Jaświły działa też zespół ludowy noszący nazwę „Kądzielnice”.

W 2004 roku powstała Izba Pamięci Melanii Burzyńskiej, znanej poetki i pisarki pochodzącej z Jaświł.

Gminny Ośrodek Kultury posiada na terenie Gminy swoje filie:

- Wiejski Dom Kultury w Dolistowie Starym I;

- Klub Rolnika w Zabielu;

- Klub Rolnika w Bobrówce;

- Klub Rolnika w Brzozowej.

W Jaświłach ma swoją siedzibę Biblioteka Publiczna, która posiada również swoje filie: w Mikicinie i Dolistowie Starym I. W bibliotece w Jaświłach działa także czytelnia internetowa.

Identyfikacja problemów:

- niekorzystne trendy demograficzne, w tym nadmierna emigracja ludności;

- pozostawienie bez pracy znacznego odsetka osób aktywnych zawodowo;

- niski poziom wykształcenia mieszkańców wsi oraz słaba dostępność do usług edukacyjnych;

- wzrost bezrobocia wśród młodzieży;

- ukryte bezrobocie na wsi;

- zjawisko długotrwałego bezrobocia;

- ubożenie społeczeństwa;

- wzrost liczby uzależnień alkoholowych;

- braki w infrastrukturze edukacyjnej;

- niewystarczające wyposażenie szkół oraz ich bazy sportowej;

- istnienie barier architektonicznych dla osób niepełnosprawnych;

- wzrastająca ilość osób i gospodarstw domowych korzystających z pomocy społecznej

- niskie dochody ludności;

- mała aktywizacja osób niepełnosprawnych;

- brak dofinansowania kształcenia dzieci z rodzin najuboższych.

4. Analiza SWOT Gminy Jaświły

Analiza ta pozwoli na rozróżnienie czynników, na które gmina ma wpływ i na których powinna koncentrować uwagę oraz czynników od niej niezależnych. Poniżej przeprowadzona analiza SWOT gminy Jaświły zawiera podstawowe czynniki charakteryzujące gminę, ujęte w czterech grupach:

MOCNE STRONY

- Walory krajobrazowe terenu gminy:

- Ukształtowanie terenu

- Biebrzański Park Narodowy

- Czystość powietrza

- Oaza spokoju

- Tradycje w produkcji rolniczej i warunki do produkcji zdrowej żywności;

- Dobrze rozwinięty sektor produkcji mleka;

- Wysoki stopień w zakresie telefonizacji.

- Gospodarki odpadami stałymi;

- Zwiększenie sieci dróg gminnych

- Pracowitość i zaradność mieszkańców, aktywność mieszkańców;

- Dostęp młodzieży do szkół i chęć kształcenia;

- Niska przestępczość;

- Bogata historia, obyczaje, gościnność, barwny folklor, liczne zabytki.

- System turystycznych szlaków rowerowych i pieszych

- Zmodernizowana i systematycznie remontowana baza lokalowa szkół i placówek oświatowych.

- Kadra pedagogiczna posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe.

SŁABE STRONY

- Niedostateczna ilość kapitałów własnych przeznaczonych na inwestycje infrastrukturalne.

- Słaba infrastruktura w zakresie kanalizacji.

- Niezadowalający stan dróg i brak wymaganych remontów kapitalnych.

- Brak wystarczającej ilości chodników przy drogach powiatowych, gminnych

- Brak wystarczającej ilości obiektów sportowo – rekreacyjnych.

- Niedostateczny stan bazy noclegowej i gastronomicznej.

- Uboga oferta usług turystycznych.

- Niekorzystna struktura agrarna gospodarstw, niska jakość gleb i trudne warunki klimatyczne, brak nowoczesnego sprzętu do produkcji rolnej;

- Niski stopień samoorganizacji społecznej wokół wspólnych celów gospodarczych i rozwojowych.

- Niski poziom wykształcenia mieszkańców.

- Wysoki wskaźnik bezrobocia agrarnego, przeludnienie wsi.

- Niezadowalający dostęp do telefonii komórkowych i łączy internetowych.

- Malejący wskaźnik urodzeń mogący zaburzyć funkcjonowanie szkół.

SZANSE

- Dostępność do funduszy europejskich i krajowych.

- Moda na agroturystykę i ekologię.

- Wspólna polityka rolna UE.

- Szkolnictwo wyższe w Białymstoku;

- Położenie geograficzne.

ZAGROŻENIA

- Napływ konkurencyjnych towarów z UE, upadek słabych ekonomicznie gospodarstw;

- Utrudniony dostęp do kapitału;

- Wzrost bezrobocia w skali całego kraju;

- Wzrost degradacji środowiska naturalnego;

- Niekorzystna polityka podatkowa państwa i duże obciążenia dla podmiotów gospodarczych;

- Brak systematyzacji w przepisach prawnych.

- Odpływ osób młodych, wykształconych, które osiedlają się i znajdują pracę w bardziej atrakcyjnych regionach kraju.

- Niestabilna polityka państwa w zakresie wspierania rozwoju regionalnego, a także w zakresie wspomagania finansowego w realizowaniu projektów dotyczących rozbudowy i modernizacji infrastruktury służącej wzmocnieniu konkurencyjności regionów.

Priorytety Programu Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły

W celu zmniejszenia problemów określonych w dziale II należałoby zrealizować następujące zadania:

Priorytet I

Rozwój infrastruktury technicznej

Inwestycje w infrastrukturę techniczną wpłyną na poprawę i wzrost atrakcyjności gminy jako miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, pracy, kształcenia, zamieszkania i wypoczynku. Rozwój infrastruktury systemu transportowego poprawi dostępność komunikacyjną gminy oraz zdynamizuje wzrost lokalizacji działalności biznesowej i napływu inwestycji.

Cele główne:

- podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej oraz turystycznej,

- poprawa warunków życia mieszkańców,

- ochrona środowiska naturalnego.

Działanie realizowane w ramach priorytetu:

Działanie 1. Rozwój transportu drogowego

cele działania:

- poprawa bezpieczeństwa i zmniejszenie wypadków drogowych,

- zwiększenie dostępu do terenów inwestycyjnych oraz atrakcyjnych turystycznie,

- przystosowanie ciągów komunikacyjnych do ruchu rowerowego,

- dostosowanie sieci dróg do wymaganych standardów

opis działań:

1) budowa, przebudowa, remont istniejących dróg,

2) budowa, przebudowa, remont obiektów poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego (zjazdy, zatoki przystankowe, bariery ochronne, chodniki i przejścia dla pieszych)

3) budowa ścieżek i szlaków rowerowych.

Działanie 2. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska

cele działania:

- utrzymanie wysokiej jakości środowiska Biebrzańskiego Parku Narodowego,

- zachowanie dziedzictwa środowiska naturalnego poprzez inwestycje infrastrukturalne zmniejszające negatywne skutki cywilizacji,

- poprawa jakości powietrza, poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych.

opis działań:

1) Budowa i modernizacja oczyszczalni ścieków, budowa sieci kanalizacyjnych,

2) Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na obszarach o zabudowie rozproszonej.

3) Przebudowa stacji uzdatniania wody oraz budowa sieci wodociągowych na terenach, gdzie występuje brak wody do spożycia oraz przeznaczonych pod inwestycje.

4) Doposażenie i modernizacja składowisk odpadów komunalnych.

5) Likwidacja źródeł zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych.

6) Termomodernizacja i zmiana systemu ogrzewania obiektów powodująca zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery.

7) Rozbudowa systemu segregacji odpadów „u źródła”

Działanie 3. Rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego i przedsięwzięć innowacyjnych.

cele działania:

- wyrównanie dysproporcji w dostępie i wykorzystaniu internetu

- usprawnienie przepływu informacji,

- rozbudowa lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego.

opis działań:

1) Budowa infrastruktury dostępu do szerokopasmowego internetu.

2) Zapewnienie dostępu do internetu w miejscach publicznych.

3) Wspieranie rozwoju usług przez internet.

Działanie 4. Rozwój systemów energetycznych.

cele działania:

- wykorzystanie energii odnawialnej,

- racjonalne wykorzystanie energii w obiektach użyteczności publicznej,

- rozwój gazownictwa.

opis działań:

1) Budowa i modernizacja sieci elektroenergetycznej.

2) Budowa sieci gazowej.

3) Wykorzystanie źródeł energii odnawialnej w obiektach użyteczności publicznej.

Priorytet II

Zwiększenie konkurencyjności gospodarczej gminy

Działanie 1. Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich.

cele działania:

- osiągnięcie wyższego stopnia kultury użytków rolnych,

- rozwój rolnictwa ekologicznego,

- zwiększenie ruchu turystycznego,

- poprawa atrakcyjności turystycznej

- aktywizacja obszarów wiejskich.

opis działań:

1) Przebudowa i modernizacja dróg dojazdowych.

2) Wspieranie i promocja inicjatyw działalności turystyczno-rekreacyjnej, promocja gospodarstw agroturystycznych.

3) Wspieranie i realizacja działań szkoleniowy,

4) Budowa, przebudowa, remont, modernizacja infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych.

Działanie 2. Wspieranie i promocja przedsiębiorczości.

cele działania:

- wzmocnienie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw,

- wzrost dostępu przedsiębiorstw do informacji i usług doradczych

opis działań:

1) Aktywne poszukiwanie inwestorów oraz stworzenie w Gminie sprawnego systemu obsługi i informacji dla potencjalnych inwestorów.

2) Prowadzenie aktywnej polityki informacyjnej.

3) Wspieranie działań promocyjnych firm z terenu gminy Jaświły.

4) Przygotowywanie i udostępnianie terenów inwestycyjnych dla prowadzenia działalności gospodarczej.

5) Aktywizacja osób bezrobotnych.

6) Utworzenie internetowej bazy danych o towarach i usługach oferowanych w regionie.

Priorytet III

Rozwój infrastruktury społecznej

Działanie 1. Rozwój oświaty, kształcenia i sportu.

cele działania:

- Wyrównywanie szans rozwojowych i edukacyjnych dzieci i młodzieży.

- Podnoszenie standardów bazy szkół i placówek oświatowych.

opis działań:

1) Rozbudowa, modernizacja i wyposażenie szkół.

2) Budowa i modernizacja bazy sportowej na terenie Gminy (boiska, sale gimnastyczne, korty tenisowe).

3) Propagowanie sportu jako sposobu na zdrowy tryb życia.

4) Rozwój kształcenia i doskonalenia zawodowego nauczycieli.

Działanie 2. Rozwój kultury, ochrona dziedzictwa kulturowego.

cele działania:

- poprawa jakości życia przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych,

- zachowanie dziedzictwa kulturowego,

- wzrost atrakcyjności turystycznej.

opis działań:

1) Modernizacja, rozbudowa oraz wyposażenie placówek kultury i rozrywki.

2) Konserwacja, renowacja, rewaloryzacja, modernizacja, adaptacja na cele kulturalne historycznych i zabytkowych obiektów.

3) Podnoszenie poziomu, upowszechnienie działalności placówek i instytucji kultury i sportu.

4) Organizacja imprez sportowych i kulturalnych o zasięgu regionalnym.

5) Prowadzenie wielostronnej edukacji kulturalnej dzieci i młodzieży

6) Inspirowanie i wspieranie rozwoju kultury ludowej i amatorskiej, w tym folkloru i rękodzieła ludowego.

Działanie 3. Usprawnienie pracy administracji.

cel działania:

- Wzrost jakości usług publicznych świadczonych przez urzędy

opis działań:

1) Poprawa wyposażenia urzędów w sprzęt teleinformatyczny, zakup oprogramowania.

2) Stałe podnoszenie poziomu wykształcenia kadry urzędniczej, w tym znajomości języków obcych i informatyki poprzez szkolenia i dokształcenia zawodowe.

3) Stopniowa poprawa warunków lokalowych w urzędach.

4) Stworzenie petentom możliwości do załatwiania spraw za pośrednictwem internetu.

Działanie 4. Zapobieganie wykluczeniu społecznemu.

1) Pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe.

2) Szkolenia podnoszące potencjał osób niepełnosprawnych jako pracowników.

3) Doradztwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych.

Działanie 5. Współpraca gminy Jaświły z partnerami krajowymi i zagranicznymi.

1) Wspólna realizacja programów i projektów edukacyjnych, kulturalnych, sportowych, turystycznych, wspierających działalność gospodarczą i przedsiębiorczość.

2) Międzynarodowa wymiana i współpraca młodzieży.

Realizacja zadań i projektów (szczegółowy plan finansowania)

Priorytet I. Rozwój infrastruktury technicznej.

Działanie 1. Rozwój transportu drogowego.

Termin realizacji 2007-2010 r. :

- Przebudowa drogi powiatowej nr 03214 Mikicin – Brzozowa – Skindzierz: odcinek Mikicin – Brzozowa w km 0+000 – 2+964 – 1 666 021,18 zł;

- Przebudowa drogi powiatowej nr 03222 Brzozowa – Bobrówka – Romejki: odcinek Brzozowa – Bobrówka w km 0+000 – 3+746,83 – 1 744912,97 zł;

- Przebudowa drogi powiatowej nr 03212 Karpowicze – Jatwieź Duża – Mikicin – Jadeszki; odcinek Mikicin – Jatwieź Duża w km 0+000 – 3+341 – 2 278 268,90 zł;

- Przebudowa drogi powiatowej nr 03217 Granica Gminy – Gurbicze – Jadeszki; odcinek Gurbicze – Mociesze w km 0+000 – 1+426,3 oraz odcinek Mociesze – Jadeszki w km 0+000 – 1+354 – 1 331 925,76 zł.

Termin realizacji 2010 - 2013

- Przebudowa drogi Starowola – Bagno – 1 500 000,00 zł

- Przebudowa drogi we wsi Szpakowo – 600 000,00 zł

- Przebudowa drogi powiatowej nr 1851B we wsi Moniuszki i Radzie – 1 200 000,00 zł,

- budowy utwardzonego szlaku rowerowego Wroceń – Dolistowo Nowe i Dolistowo Stare – Jasionowo (w kierunku Dębowa) - koszt 2 500 000 zł,

Działanie 2. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska.

Termin realizacji 2007 – 2010

- rozbudowa oczyszczalni ścieków w Jaświłach – 2 810 598,79 zł.

- budowa kanalizacji we wsiach Rutkowskie Duże, Mociesze, Bobrówka – 2 700 000 zł.

- budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na obszarach o zabudowie rozproszonej

Priorytet II. Zwiększenie konkurencyjności gospodarczej gminy.

Działanie 1. Rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich.

Termin realizacji 2007-2013

- budowa przystani dla łodzi i kajaków na rzece Biebrzy w Dolistowie – koszt 300 000 zł,

- budowa boiska do gry w piłkę plażową oraz placu zabaw dla dzieci na istniejącej plaży w Dolistowie – koszt 100 000 zł,

- budowy wieży widokowej w Dolistowie – koszt 100 000 zł,

- wprowadzenia oznakowań miejsc atrakcyjnych turystycznie oraz gospodarstw agroturystycznych – koszt 50 000 zł

Priorytet III

Działanie 1. Rozwój oświaty, kształcenia i sportu.

Termin realizacji 2007-2013

- Modernizacja boiska sportowego przy Zespole Szkół w Jaświłach – koszt 1 300 000 zł,

- budowa kortu tenisowego – koszt 200 000 zł,

Działanie 2. Rozwój kultury, ochrona dziedzictwa kulturowego.

Termin realizacji 2007 - 2013.

- Modernizacja obiektów pełniących funkcję ośrodków kultury wraz z zagospodarowaniem terenu wokół budynków i zakupem wyposażenia we wsiach:

- Bobrówka – 172 320,95 zł

- Brzozowa – 213 065,30 zł

- Dolistowo Stare – 200 000,00 zł

- Zabiele – 192 415,84 zł

- Jaświły – 200 000,00 zł

Wszystkie zadania zgodne są z:

- priorytetami Programu Rozwoju Lokalnego Gminy Jaświły,

- Narodową Strategią Spójności 2007 - 2013,

- Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Podlaskiego na lata 2007 - 2013,

- Strategią Rozwoju Kraju 2007-2015,

- Strategią Rozwoju Województwa Podlaskiego,

- Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

V. Oczekiwane wskaźniki realizacji Programu Rozwoju Lokalnego

Wszystkie działania przyjęte w Programie Rozwoju Lokalnego zastaną objęte monitoringiem dostarczającym danych obrazujących postęp we wdrażaniu projektów realizowanych w ramach różnych programów oraz umożliwi ich wykonania.

Celem ustalenia procedur kontroli realizacji Programu Rozwoju Lokalnego jest stworzenie mechanizmów służących:

1. Sprawdzeniu czy:

1) przyjęte założenia są aktualne;

2) założone cele są realizowane;

3) przyjęte rozwiązania przynoszą pożądany efekt;

4) istnieje potrzeba aktualizacji lub zmiany celów i zadań;

5) występują błędy w realizacji celów.

2. Określeniu:

1) zmian w uwarunkowaniu rozwoju Gminy Jaświły;

2) przeszkód w realizacji celów;

3) przyczyn nieosiągnięcia pożądanego efektu.

Kontrola ta powinna być procesem ciągłym i składać się z dwóch elementów: kontroli realizacji celów i kontroli założeń.

Oczekiwane wskaźniki realizacji Programu Rozwoju Lokalnego

Wskaźniki obrazujące postęp we wdrażaniu oraz rezultaty działań określonych w Programie Rozwoju Lokalnego można ujmować w następujących kategoriach:

1) wskaźnik produktu, odnoszące się do rzeczowych efektów działania;

2) wskaźniki rezultatu odpowiadające bezpośrednim i natychmiastowym efektom wynikającym z realizacji zadań;

3) wskaźniki oddziaływania obrazujące konsekwencje podjęcia określonych działań wybiegające poza efekty natychmiastowe.

Public Relations Programu Rozwoju Lokalnego

Programu Rozwoju Lokalnego zostanie uchwalony przez Radę Gminy Jaświły i szeroko udostępniony do publicznej wiadomości.

Treść Programu Rozwoju Lokalnego zostanie umieszczona na stronie internetowej Gminy Jaświły oraz będzie dostępna w Urzędzie Gminy.

Przewodniczący Rady

Bogusław Rutkowski