Uchwała Nr VII/49/15
Rady Gminy Jaświły

z dnia 29 września 2015 r.

o przyjęciu programu zdrowotnego w gminie Jaświły na lata 2016 - 2021 w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 11, 16, 18.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 i art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013r., poz. 594 645, 1318, z 2014r. poz. 379 i 1072), art. 7 ust.1 pkt 1, art. 48 ust. 1, 3 pkt 1 i ust. 5 oraz art. 48a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015r., poz. 581, 1269) uchwala się, co następuje:

§ 1. Przyjmuje się do realizacji program zdrowotny w gminie Jaświły na lata 2016 – 2021 w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 11, 16, 18, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały, który jest kontynuacją programu przeciwdziałania rakowi szyjki macicy, rakowi sromu, rakowi pochwy oraz brodawkom płciowym wywołanym przez wirusy HPV w gminie Jaświły na lata 2011- 2015 przyjętego uchwałą Nr IV/17/10 Rady Gminy Jaświły w dniu 29 grudnia 2010r.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Jaświły.

§ 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Załącznik do Uchwały Nr VII/49/15
Rady Gminy Jaświły
z dnia 29 września 2015 r.

program zdrowotny w gminie Jaświły, na lata 2016-2021, w zakresie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczka ludzkiego ( HPV) typu 6, 11, 16, 18.

Wstęp

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej w zakresie ochrony zdrowia jest jednym z najważniejszych zadań własnych gminy wymienionych w art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym ( Dz. U. z 2013r., poz.594 z późn. zm.).

Do zadań własnych gminy w zakresie zapewnienia równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej należy w szczególności opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów zdrowotnych wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców, co wynika z art. 7 ust. 1 i art. 48 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015r., poz.581 z późn. zm.)

Zapobieganie chorobom cywilizacyjnym możliwe jest poprzez stosowanie odpowiedniej profilaktyki, jak również poprzez podejmowanie wszelkich działań i środków w celu przeciwdziałania czynnikom ryzyka wywołującym wiele chorób tego typu w tym nowotworowych.

Niniejszy program stanowi kontynuację programu przeciwdziałania rakowi szyjki macicy, rakowi sromu, rakowi pochwy oraz brodawkom płciowym wywołanym przez wirusy HPV w gminie Jaświły na lata 2011- 2015 przyjętego uchwałą Nr IV/17/10 Rady Gminy Jaświły w dniu 29 grudnia 2010r.

1. Opis problemu zdrowotnego

Światowa Organizacja Zdrowia w kwietniu 2009 roku opublikowała oficjalne stanowisko uznające raka szyjki macicy i inne choroby wywoływane przez wirusa brodawczaka ludzkiego (Human Papilloma Virus - HPV) za problem zdrowia publicznego o zasięgu globalnym. Wyróżnia się ponad 100 typów wirusa HPV, które po dostaniu się do organizmu, w większości nie wywołują objawów chorobowych dzięki naturalnej odporności immunologicznej. Jednakże zakażenie wirusami „wysokiego ryzyka” jak HPV 16, 18, 31 i 45 mogą być przyczyną raka szyjki macicy lub innych nowotworów narządów moczowo-płciowych. Typy wirusa HPV 16 i 18 powodują aż w 70% przypadków raka szyjki macicy. Infekcje HPV odpowiedzialne są również za część nowotworów pochwy, sromu. Typy wirusa HPV 6 i 11 są dodatkowo odpowiedzialne za brodawki płciowe. Do większości zakażeń dochodzi genitalnymi typami HPV podczas pierwszych kontaktów seksualnych. Dlatego profilaktyka przeciwdziałania czynnikom ryzyka odnosi się do młodych dziewcząt i chłopców.

Amerykańskie Centrum Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC) wydało oficjalne stanowisko, w którym zaleca, by szczepionka przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) była podawana również chłopcom. Dotychczasowe zalecenia mówiły o szczepieniu dziewcząt, u których szczepionka ma zapobiegać rozwojowi raka szyjki macicy. Teraz CDC stwierdza, że należy szczepić też chłopców. Ma u nich zapobiegać kłykcinom kończystym (brodawkom wenerycznym)i rakowi odbytu. Ponadto jeśli mężczyzna nie będzie nosicielem wirusa brodawczaka, nie przekaże go kobiecie. W USA dwa z najbardziej rozpowszechnionych szczepów HPV - HPV 16 i HPV 18 - wywołują rocznie około 21 000 przypadków nowotworów. Co trzeci chory to mężczyzna.

Rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem złośliwym, który dotyka kobiety na świecie i drugą co do częstości przyczyną ich zgonów z powodu chorób nowotworowych. Globalnie co roku notuje się ok.500.000 nowych zachorowań, a ok.300.000 kobiet umiera z powodu tego raka. W Polsce co roku na raka szyjki macicy zapada ponad 3.600 kobiet, z czego połowa z nich umiera. Polska zajmuje aktualnie pierwsze miejsce wśród krajów Unii Europejskiej pod względem liczby nowych zachorowań na raka szyjki macicy.

Niekorzystne wskaźniki epidemiologiczne i statystyczne oraz bardzo niska zgłaszalność na badania cytologiczne, w populacyjnym programie skriningowym wymagają zintegrowania działań edukacyjnych oraz wprowadzenia profilaktyki pierwotnej. Ta ostatnia realizowana jest poprzez zalecane szczepienia ochronne przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), które uwzględnia w wykazie zalecanych szczepień ochronnych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2010 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych oraz sposobu finansowania i dokumentowania zalecanych szczepień ochronnych wymaganych międzynarodowymi przepisami zdrowotnymi (Dz. U. Nr 180, poz.1215). Prowadzone od kilku lat badania wskazują na ograniczenie liczby zakażeń wirusem HPV obserwowane po zastosowaniu szczepionki.

Badania kliniczne dowodzą niemal 100%. skuteczność szczepień przeciwko HPV. Najbardziej skuteczne są u osób, które nie zetknęły się jeszcze z wirusem. Polskie towarzystwa medyczne (Polskie Towarzystwo Ginekologiczne oraz Polskie Towarzystwo Profilaktyki Zakażeń HPV) zalecają szczepienia dziewcząt już od 11 roku życia. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne szacuje, że szczepienia nastolatek i młodych kobiet przeciwko HPV spowodują zmniejszenie ogólnej liczby zachorowań na raka szyjki macicy od 76 do 96% w ciągu 15-20 lat od rozpoczęcia szczepień.

W gminie Jaświły liczącej w 2015r. - 5290 mieszkańców, populacją przewidzianą do objęcia programem w latach 2016 – 2021, są dziewczęta i chłopcy urodzeni w latach 2003 - 2007, którzy będą uczniami klas szóstych Szkoły Podstawowej w Jaświłach i Dolistowie Starym:

Program profilaktyki obejmować będzie kolejne roczniki. Szczepienia ochronne poprzedzone będą szeroką edukacją zdrowotną na temat zakażeń wirusem HPV kierowaną w tym zakresie do młodzieży i ich rodziców. Kampania informacyjno-edukacyjna w zakresie profilaktyki pierwotnej prowadzona będzie przez specjalistów w tej dziedzinie. Natomiast ścisłe współdziałanie z Dyrekcją Szkoły Podstawowej w Jaświłach i Dolistowie Starym (programem obejmowani będą uczniowie szóstych klas) pozwolą monitorować realizację programu poprzez umożliwienie na terenie szkół prowadzenia akcji edukacyjnej oraz zapewnienia zrealizowania strony formalnej programu w zakresie sporządzania wykazów uczniów, skompletowania oświadczeń rodziców, informowania o terminach szczepień itp. generalnie działania zmierzają do objęcia szczepieniem przewidzianej populacji w 100%.

Kontynuowany program zdrowotny ukierunkowany jest na profilaktykę przeciwdziałania czynnikom ryzyka raka szyjki macicy, raka sromu, raka pochwy, raka odbytu i brodawkom płciowym. Zalecanym sposobem prewencji pierwotnej w tym zakresie jest zastosowanie szczepionki czterowalentnej przeciw HPV 6, 11, 16, 18 (zarejestrowana i dopuszczona do obrotu jest jeszcze szczepionka dwuwalentna przeciwko zakażeniom HPV 16 i 18). Prowadzone badania w zakresie skuteczności klinicznej tych szczepionek rekomendują szczepionkę czterowalentną.

Za potrzebą wdrożenia programu zdrowotnego w gminie przemawiają takie aspekty jak:

- docelowe zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów złośliwych (priorytet zdrowotny określony Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2009 r. w sprawie priorytetów zdrowotnych (Dz. U. Nr 137 poz.1126),

- systematyczne obejmowanie profilaktyką pierwotną stałej populacji mieszkańców gminy (uczniów szóstej klasy Szkoły Podstawowej w Jaświłach i Dolistowiie Starym w 13 roku życia),

- brak powszechnej dostępności do szczepionek przeciwko zakażeniom HPV z powodu niefinansowania tych szczepień ze środków publicznych,

- zwiększenie wśród kobiet i mężczyzn wiedzy i świadomości na temat zagrożenia chorobami nowotworowymi oraz przekonanie kobiet do stosowania profilaktyki wtórnej poprzez badania cytologiczne.

2. Cele programu

3. Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy, sromu, pochwy, odbytu i brodawek płciowych poprzez wdrożenie opisanej profilaktyki polegającej na przeprowadzaniu edukacji zdrowotnej oraz szczepieniach ochronnych przeciwko wirusowi HPV w określonej populacji uczniów uczęszczających do Gimnazjum Gminy Oleśnica.

4. Cele szczegółowe programu to:

a) wpływ realizowanego programu na zwiększenie poziomu wiedzy i świadomości w zakresie zapobiegania chorobom nowotworowym i zakażeniom wywoływanym przez wirusy brodawczaka ludzkiego,

b) upowszechnienie nawyku systematycznego wykonywania badań profilaktycznych w kierunku wczesnego wykrywania chorób nowotworowych,

c) prowadzenie systematycznych szczepień kolejnych roczników dziewcząt i chłopców – uczniów szóstych klas Szkoły Podstawowej w Jaświłach i Dolistowie Starym.

5. Oczekiwane efekty programu są zbieżne z celami wymienionymi powyżej. Jednak rzeczywisty jego wpływ na zmniejszenie wskaźników zapadalności i śmiertelności znany będzie po długim czasie stosowania szczepionek przeciwko HPV (w ciągu 15- 20 lat od rozpoczęcia szczepień). Badania potwierdzające efektywność medyczną szczepionek prowadzone są na bieżąco w skali światowej. Mierniki efektywności, jeżeli nie na poziomie gminy, to w skali województwa będą również do oszacowania w określonym wyżej czasie.

6. Adresaci programu (populacja programu)

7. Bezpośrednim odbiorcą programu jest wyznaczana według roku urodzenia populacja dziewcząt

i chłopców uczęszczających do Szkoły Podstawowej w Jaświłach i Dolistowie Starym. Szacuje się 100 %. udział populacji w programie dziewcząt i chłopców szóstych klas Szkoły Podstawowej w Jaświłach i Dolistowie Starym.

8. Pośrednimi adresatami programu są rodzice (lub opiekunowie) dziewcząt i chłopców oraz młodzież uczestnicząca w prowadzonej edukacji zdrowotnej.

9. Ustalenie listy zakwalifikowanych do szczepień dziewcząt i chłopców, na podstawie oświadczeń rodziców o wyrażeniu zgody na objęcie dzieci szczepieniem, następuje przy ścisłej współpracy z dyrekcją szkół. Kwalifikacja opiera się na zasadzie dobrowolności.

10. Organizacja programu

Program realizowany jest etapami, na które składają się:

11. Przeprowadzenie wśród odbiorców programu kampanii informacyjno-edukacyjnej dotyczącej profilaktyki zakażeń HPV w dostępnych formach (prelekcje ekspertów, rozprowadzenie materiałów poglądowych przedstawiających dane z zakresu epidemiologii chorób nowotworowych, informowanie o źródłach wiedzy objętej prowadzoną edukacją zdrowotną).

12. Przeprowadzenie kwalifikacji dziewcząt i chłopców do szczepień ochronnych.

13. Wybór realizatora programu w drodze otwartego konkursu ofert ogłaszanego przez Wójta Gminy Jaświły na podstawie art. 48 ust.4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015r., poz.581 z późn. zm.),

14. Przeprowadzenie szczepień zgodnie z procedurami medycznymi tj. 3 dawki w cyklu 0-2-6 miesięcy.

15. Koszty realizacji programu

Planowane koszty całkowite programu, określa się na ok. 50.000 złotych w każdym roku realizacji, przy czym koszty w całości ponosi gmina.

16. Monitorowanie i ewaluacja

Realizacja programu w sposób ciągły monitorowana będzie przez współrealizatorów (gmina, szkoły).

Przedmiotem monitoringu będzie w szczególności :

- ocena akcji informacyjno-edukacyjnej w zakresie problematyki HPV jak również potrzeby wykonywania regularnych badań w ramach profilaktyki wtórnej (cytologia) - przy ścisłej współpracy z bezpośrednim realizatorem świadczeń objętych programem monitorowana będzie zgłaszalność dziewcząt i chłopców do poszczególnych serii szczepień.

Dokumentacja medyczna związana z programem prowadzona będzie przez realizatora świadczeń. Obowiązek w tym zakresie określony zostanie w umowie o świadczenie usług zdrowotnych w formie szczepień ochronnych przeciwko HPV typu 6,11, 16, 18.

17. Okres realizacji programu

Program realizowany będzie w latach 2016-2021 jako kontynuacja realizowanego w latach 2010-2015 programu. Przewiduje się rozpoczęcie jego realizacji na przełomie miesięcy marca i kwietnia 2016r. Docelowo rozważa się przedłużenie programu na kolejne lata. Przy opracowywaniu programu korzystano z informacji zawartych w specjalnym wydaniu samorządowym dziennika „SŁUŻBA ZDROWIA” z 2010r., raporcie z konferencji naukowej - Walka z rakiem szyjki macicy w Polsce. Perspektywy, szanse, rekomendacje zorganizowanej w Warszawie 24.04.2008 przez Szkołę Nauk Społecznych i „SŁUŻBĘ ZDROWIA” ( www.profilaktykarakaszyjkimacicy.pl )

oraz publikowanych na stronach internetowych rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Profilaktyki Zakażeń HPV ( www.hpv.pl www.studencimedycyny.pl , www.pulsmedycyny.com.pl). Kierowano się również zaleceniami zawartymi w Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2006 - 2015 oraz w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem (wersja trzecia z 2003 r.).